Sprawozdanie z debaty
„Jak bezpiecznie wprowadzić nastolatka we wczesną dorosłość?
Wiodąca rola rodziny i szkoły”
W dniu 14 kwietnia 2014 r. odbyła się debata pt. „ Jak bezpiecznie wprowadzić nastolatka we wczesną dorosłość? Wiodąca rola rodziny i szkoły” organizowana przez Miejski Ośrodek Edukacji i Profilaktyki Uzależnień oraz IX Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Jagiellończyka w Toruniu. W debacie wzięli udział przedstawiciele 21 toruńskich szkół oraz Zespół Szkół CKU Gronowo. Uczestniczyło w nich ogółem 121 osób – nauczycieli, pedagogów, rodziców oraz uczniów.
W debacie wzięli również udział goście: Radna Miasta Torunia – Pani mgr Urszula Polak, Radny Miasta Torunia – Pan mgr Zbigniew Ernest, Dyrektor Wydziału Zdrowia i Polityki Społecznej – Pani Izabela Miłoszewska oraz Przewodniczący Nauczycielskiego Związku Zawodowego NSZZ „Solidarność” – Pan mgr Jerzy Wiśniewski.
Wykład otwierający debatę pn. „O tajemnicy wychowania” wygłosił pan dr hab. Tomasz Biernat, prof. UMK, podkreślił w nim ważność wpływów rodziny na rozwój młodego człowieka oraz konieczność przygotowania nastolatka do pełnienia określonych ról w świecie dorosłych.
Następnie przeprowadzono dyskusje panelowe w 5 grupach, które zostały poprowadzone przez moderatorów – pracowników Miejskiego Ośrodka Edukacji i Profilaktyki Uzależnień, w których wzięli udział wszyscy zaproszeni uczestnicy – nauczyciele, pedagodzy, rodzice oraz uczniowie. Interesujący był podział uczestników na 3 grupy młodzieżowe oraz 2 grupy nauczycieli i rodziców, co pozwoliło na poznanie zdania młodzieży i dorosłych.
Konfrontacja wniosków przedstawia się następująco:
W grupach składających się z nauczycieli, pedagogów oraz rodziców koncentrowano się głównie na zagrożeniach rozwojowych okresu dojrzewania. W dyskusji przejawiał się brak ścisłej współpracy oraz komunikacji pomiędzy nauczycielami a rodzicami. Pojawiły się głosy odnośnie zapotrzebowania na system wsparcia dla rodzica, zwłaszcza posiadającego dziecko w okresie dojrzewania oraz tzw. pedagogizację rodziców, czyli podnoszenie świadomości wychowawczej rodziców już od okresu przedszkolnego, a także konieczność odświeżenia wiedzy psychologicznej na temat rozwoju człowieka dla nauczycieli. Nauczyciele także podkreślali konieczność współpracy i nie ukrywanie problemów z dziećmi przed wychowawcami. Dzięki rodzicom nauczyciel ma szansę spojrzeć na ucznia z szerszej perspektywy, lepiej zrozumieć jego szkolne funkcjonowanie. Z kolei wiedza ze strony szkoły dotycząca funkcjonowania dziecka pozwala rodzicom lepiej poznać jego możliwości i skuteczniej pomagać mu w przypadku, gdy napotyka na trudności.
Mówiono również o kluczowej roli rodziców we wpajaniu dzieciom odpowiednich wartości już od wczesnej młodości, gdyż są one pomocne w poszukiwaniu własnego ja, wyborze autorytetów, które w sposób naturalny ulegają w tym czasie zmianie – wtedy młodzież wie jakich wyborów dokonać. Ważne jest, żeby rodzice czuwali, w jakich grupach ich dzieci funkcjonują, jakie obowiązują zasady i wartości kolegów i koleżanek. Istotna jest również akceptacja, budowanie w dziecku silnego poczucia własnej wartości oraz wsparcie rodziny – podkreślano konieczność efektywnej komunikacji wśród bliskich, rozmowy nie tylko o problemach, ale także nauczenie nastolatka w jaki sposób takie ewentualne trudności rozwiązywać. Mówiono także o problemach nastolatków związanych z odczuwaniem przynależności, a także tym co zrobić aby wykształcić w dziecku poczucie bycia kochanym.
Rodzice oraz nauczyciele zgodnie wskazywali na konieczność indywidualnego podejścia do dziecka, zauważanie nie tylko jego porażek, ale również sukcesów oraz oparcie wychowania na wzmacnianiu zasobów dziecka i jego poczucia własnej wartości.
Natomiast wnioski ze spotkania z młodzieżą, oparte na omówieniu z nimi wyników ankiety wskazują na dostrzeganie dużej presji istniejącej wśród rówieśników, która doprowadza ich do zachowań ryzykownych i zagrażających. Jednocześnie dominująca część grupy wskazała, że osobiście takiej presji nie doświadczają. Uczniowie podkreślają też, że wyraźne postawienie granic już na początku znajomości, powoduje, że łatwiej jest im bronić swojego stanowiska. Wskazują też, że ci koledzy, którzy tej presji ulegną mają później ogromny problem z postępowaniem zgodnie z ich przekonaniami. Młodzież dostrzega to, że czynnikiem chroniącym jest oparcie w rodzicach i doceniają ich rady, jednak często środowisko rówieśnicze, a także przekazy mediów oraz Internetu są tak sugestywne, że z ciekawości sięgają po środki psychoaktywne. Uczniowie dostrzegają również brak konsekwencji swoich rodziców odnośnie przestrzegania domowych zasad.
Młodzież akcentuje również pojawianie się ryzykownych zachowań seksualnych, przy czym za ryzykowne nie uznają wczesnego wieku inicjacji, natomiast wymieniają tu m.in. seks bez zabezpieczenia, po użyciu środków psychoaktywnych oraz ze starszymi mężczyznami.
Jeśli chodzi o oczekiwania względem rodziny oczekują przede wszystkim wsparcia w kwestii wyboru zawodu, swojej przyszłej drogi, wskazując na wartość motywowania ich do dalszej nauki. Podkreślają także, że ich wyobrażenia względem dorosłości mogą różnić się od rzeczywistości – zdają sobie sprawę, iż towarzyszy im myślenie życzeniowe o przyszłości. Doceniliby urealnienie ich pomysłów przez rodziców.
Uczestniczący w debacie nastolatkowie zwrócili uwagę również na przygotowywanie do dorosłości od najmłodszych lat. Ich zdaniem wysiłek rodziny w kształtowanie młodego człowieka winien być podejmowany od narodzin, a nie w sytuacji problemowej związanej z dorastaniem.
Organizatorzy dziękują uczestnikom za ich udział oraz mediom za przybycie i przygotowanie relacji z debaty.
